Krzywa przegroda nosa

29 maj 2019

Krzywa przegroda nosa, zaburzająca w mniej lub bardziej widocznym stopniu jego symetrię i drożność,  może być stanem, który posiadamy od urodzenia lub cechą nabytą w późniejszych latach wskutek urazów.

Jeżeli jedna z jam nosa na stałe nie przepuszcza takich ilości powietrza jak druga, odpowiedzialna za to może być właśnie krzywa przegroda. Bywa również i tak, że skośnie ustawiona przegroda zaburza drożność obu przewodów nosowych jednocześnie.

Co najważniejsze, może ona spowodować poważniejsze niż niedrożność dolegliwości, których osoba bez doświadczenia laryngologicznego nie jest w stanie powiązać właśnie z tym schorzeniem. Nadciśnienie, arytmia serca, zawał czy też udar to najgorsze skutki posiadania krzywej przegrody.

Kto i w jaki sposób powinien zatem zostać poddany leczeniu?

Kiedy krzywa przegroda może przeszkadzać

Każdy z nas może pobieżnie sprawdzić prawidłowość kształtu swojej przegrody poprzez dmuchnięcie nosem na rękę lub na powierzchnię lusterka. Wówczas wyczujemy lub zobaczymy, czy powietrze jest wydychane równomiernie z każdej z jam nosowych. Jest to jedynie wstępna diagnoza, oparta często o przejściowe trudności z drożnością nosa, a samo schorzenie musi potwierdzić lekarz. Skąd się bierze krzywa przegroda?

Przegroda nosowa dzieli jamę nosa na dwie części, rozciągając się wzdłuż całej długości nosa aż do nosogardzieli, gdzie oba przewody nosowe łączą się.

Przegroda zbudowana jest u małych dzieci z tkanki chrzęstnej. Gdy rośniemy, tkanka ta ulega kostnieniu, tworząc tkankę kostną, wskutek czego u osób dorosłych tkanka chrzęstna jest obecna jedynie u czubka nosa. Skrzywieniu, tj. zaburzeniu symetrii podziału jamy nosowej, może ulec zarówno część kostna, jak i chrzęstna.

Krzywa przegroda nosa nie jest wcale u ludzi rzadkością. Tego typu defekt może istnieć u nas od narodzin (np. wskutek złego ułożenia płodu czy też urazów doznanych przy porodzie), jak i pojawić się z przyczyn powstałych po narodzinach (np. wypadek, uraz podczas treningu, bójka). Ponieważ zarówno stopień odchylenia od normy, jak i reakcja naszego organizmu na to odchylenie mogą być zróżnicowane, wiele osób z krzywą przegrodą przeżywa całe swoje życie, nie zdając sobie z tego sprawy. Czasami skrzywienie nie zaburza drożności w stopniu wyczuwalnym czy uciążliwym.

WAŻNE

Zaburzenie symetrii nosa wskutek skrzywienia jego przegrody nie musi być widoczne gołym okiem. U jednych osób już niewielkie skrzywienie może powodować problemy zdrowotne, a u innych nawet większa asymetria nie będzie dawać żadnych widocznych objawów.

Kiedy zatem warto odwiedzić otolaryngologa?

Każdy z nas podatny jest na infekcje wirusowe lub bakteryjne. Mechanizmy osłonowe znajdujące się w jamach nosa (np. w błonie śluzowej),  pracują cały czas nad zatrzymaniem wdychanych mikrobów. Krzywa przegroda nosa może zaburzać naszą obronę przed tymi infekcjami. Większość organizmów zdrowych ludzi pracuje bowiem w tzw. cyklu nosowym. W skrócie oznacza to, że przez kilka godzin jedna jama nosowa ma czas na regenerację (odtworzenie mechanizmów osłonowych), a druga nadal pracuje. Stąd naprzemiennie zmienia się drożność obu przewodów nosowych.

Jeżeli krzywa przegroda istotnie wpłynie na drożność choć jednej z jam w sposób stały, wówczas nie następuje prawidłowa regeneracja. Dlatego też właściciel takiego nosa staje się bardziej podatny na infekcje. Poza tym krzywa przegroda nosa może powodować, że po przebyciu takiej infekcji jedna z jam nosa czy zatok obocznych nosa po tej stronie gorzej się oczyszcza, co doprowadza z kolei do nawrotów przebytych niedawno dolegliwości. Tym samym, osoba dotknięta schorzeniem może być cały czas niedoleczona.

Ze stałej niedrożności jednej lub dwóch jam nosa wynikają natomiast często:

• trudności z oddychaniem;
• chrapanie;
• szybkie męczenie się i trudności z uprawianiem sportu;
• bóle głowy;
• problemy z węchem;
• zaburzenia słuchu (np. poprzez częściowe zatykanie jednego ucha a właściwie trąbki słuchowej);
• krwotoki z nosa;
• nawracające zapalenia gardła czy też
• nawracające zapalenia uszu.

Zwróć szczególną uwagę na chrapanie

Jednym z objawów krzywej przegrody nosa może być zachowanie niekojarzone w ogóle z chorobami. Jest nim chrapanie.

WAŻNE

Obserwujmy zachowanie nasze i naszych bliskich pod kątem chrapania. O ile sami możemy „złapać się” na chrapaniu, trudniej jest u siebie samego zauważyć ewentualne nieprawidłowości w oddychaniu podczas snu (bezdech senny). Bezdech stanowi z kolei najgroźniejszy objaw krzywej przegrody.

Niedrożny nos zaburza prawidłowe oddychanie podczas snu, kiedy to szczególnie utrudniony jest przepływ powietrza przez jedną lub drugą jamę nosową. Może to prowadzić do bezdechu sennego, który powinien być przedmiotem odrębnego omówienia. Niemniej jednak, bezdech senny może prowadzić do nadciśnienia tętniczego, które z kolei jest przyczyną zawałów serca, arytmii czy też wylewu.

WAŻNE

Jeżeli nawet objawy związane z nawracającymi infekcjami nie przekonają nas do wizyty lekarskiej, z całą pewnością powinniśmy odwiedzić otolaryngologa w przypadku, gdy dowiemy się o tym, że notorycznie chrapiemy i mamy problemy z oddychaniem podczas snu. Jedną z wielu przyczyn chrapania może być bowiem właśnie krzywa przegroda nosa.

Jak wyleczyć powikłania związane z krzywą przegrodą

Korekta krzywej przegrody nosowej wiąże się z przeprowadzeniem zabiegu operacyjnego. Nie zawsze jednak stwierdzenie tego typu schorzenia automatycznie powoduje skierowanie pacjenta na stół operacyjny.

WAŻNE

Otolaryngolog nie tylko bada przy pomocy specjalistycznego sprzętu kształt przegrody nosowej, ale również przeprowadza szczegółowy wywiad dotyczący obecnych i przebytych dolegliwości pacjenta. Tym samym, lekarz może wykluczyć zabieg operacyjny, zalecając inne metody radzenia sobie z dolegliwościami.

Nasze przypuszczenia odnośnie skrzywienia przegrody ostatecznie potwierdzi lekarz podczas specjalistycznego badania dokonanego przy pomocy rynoskopu. Czasem będą potrzebne badania dodatkowe, takie jak prześwietlenia czy tomografia komputerowa. Lekarz, stwierdzając skrzywienie, zapyta nas o ewentualne urazy nosa oraz o historię przebytych chorób. Niewykluczone, że pomimo krzywej przegrody, nie wpływa ona znacząco na nasze przewlekłe dolegliwości, które będzie można wyleczyć innymi metodami. Pod uwagę lekarz też może brać wiek pacjenta, decydując tym samym – o ile to możliwe – o odwleczeniu czy rezygnacji z operacji.

Nie należy się również obawiać samej operacji. Przebiega ona bowiem pod znieczuleniem. W trakcie zabiegu chirurg dokona nacięcia, aby odpowiednio oddzielić błony śluzowe nosa od chrząstki lub kości. Pacjent po operacji czuje najczęściej osłabienie, dyskomfort z powodu założonej 1 czy dwudniowej tamponady po zabiegu. Warto jednak zabieg zaplanować tak, aby na wszelki wypadek dysponować kilkoma wolnymi od zajęć dniami. Do rzadkich skutków ubocznych operacji mogą bowiem, obok krwotoków z nosa, należeć: niewielka gorączka, ból głowy, czy też wymioty. Ewentualną infekcję po zabiegu na ogół można również dość łatwo opanować.

Wizyta u otolaryngologa wskazana jest przy każdej infekcji zatok, nosa i gardła, zwłaszcza gdy dolegliwości mają charakter przewlekły. Niemniej jednak, taka wizyta nigdy nie może być odkładana w przypadku poważnych problemów z chrapaniem.

Bezdech senny – jak i na ile sposobów może nas zabić

8 maj 2019

Bezdech senny – jak i na ile sposobów może nas zabić

Chrapanie to powszechna dolegliwość, która przytrafia się nam lub naszym bliskim.

Szacuje się, że w Polsce u około 45% mężczyzn i  30 kobiet występuje chrapanie.

U około 10% chrapiących występuje bezdech senny.

Czyli ponad 1 mln osób w naszym kraju cierpi z powodu tej dolegliwości.

Z tej powszechności wynika zarazem fakt, że nauczyliśmy się żyć z chrapaniem i w miarę możliwości akceptować je u innych osób.

O bezdechach sennych mówimy wtedy, gdy następuje w czasie snu zatrzymanie oddychania na więcej niż 10 sekund.

Bezdech obok wywołanych nim nocnych cierpień, których dana osoba jest mniej lub bardziej świadoma, może prowadzić do nadciśnienia, chorób serca, udarów oraz zawałów.

Ponadto, bezdech może być groźnym w inny sposób, zarówno dla chrapiącego jak i przypadkowych osób. Powszechne są bowiem przypadki, kiedy osoby dotknięte bezdechem są niewyspane, przez co np. zasypiają za kierownicą samochodu, powodując bardzo groźne wypadki.

Czy chrapiący skazany jest na bezdech

Sama przypadłość, zwana chrapaniem, wynika z rozluźnienia mięśni języka i gardła, które następuje podczas snu. Wiotczejące mięśnie zawężają przestrzeń gardła. Idealna budowa naszego ciała umożliwia właściwy przepływ powietrza. Jednak taka idealna budowa górnych dróg oddechowych zdarza się rzadko. Wystarczą bowiem dodatkowe defekty w budowie anatomicznej jak krzywa przegroda nosa,  niedrożność nosa z wielu przyczyn, przerost podniebienia i języczka czy też zbyt duże migdałki, aby doszło do utrudnienia przepływu powietrza, i tym samym do chrapania. Jednocześnie, na chrapanie wpływ mieć może np.:

• nadwaga z nadmiernym otłuszczeniem i przerostem tkanek w obrębie górnych dróg oddechowych
• zażyty alkohol lub leki np. nasenne czy też palenie tytoniu
• nadciśnienie lub schorzenia dróg oddechowych czy centralnego układu nerwowego

WAŻNE

Problem dotyczy zarówno dorosłych jak i małych dzieci.

Problemy z zaburzeniami prawidłowego oddychania u małych dzieci to temat do oddzielnego omówienia.

U dorosłych, chrapanie i bezdechy pogłębiają się w miarę upływu lat i przebytych chorób.

Nie każdy chrapiący cierpi na bezdech senny. Jednak każda osoba z bezdechem jest jednocześnie osobą chrapiącą. Zwróćmy zatem uwagę na nasze chrapanie oraz zachowanie podczas snu. W tym celu poprośmy o obserwację naszych bliskich. Można także bez trudu nagrać nocne odgłosy na dyktafonie w telefonie leżącym obok łóżka.

Jeżeli dojdzie już do bezdechu, wówczas chrapiący nie może prawidłowo oddychać podczas snu. W  związku z tym nasz mózg pozostaje w pewnych okresach snu pozbawiony na jakiś czas tlenu. Następuje również obniżenie zawartości tlenu we krwi. Nasz organizm sam się broni, toteż chrapiący często wybudza się ze snu, gwałtownie zaczerpując powietrza. Gdy zasypia, cała sytuacja się powtarza w mniejszych lub większych odstępach czasu.

Tym samym, bezdech senny:

• sprawia, że męczymy się w nocy mniej lub bardziej świadomie (czasem zrzucając winę na bliżej nieokreślone koszmary senne);
• powoduje, że organizm broniąc się przed niedotlenieniem mózgu uruchamia mechanizmy zwiększające poziom glukozy we krwi, co w efekcie wywołuje cukrzycę
• wskutek regularnego niewysypiania się występuje  zmęczenie w ciągu dnia, spadek koncentracji, przysypianie w porze obiadowej i wcześnie wieczorami
• powoduje też bóle głowy, spadek nastroju i wydolności fizycznej i psychicznej, często depresję
• prowadzi z czasem do niewydolności serca, zaburzeń rytmu serca, zawałów i udarów mózgu
• sprawia, że narażamy inne osoby nie mogące się wysypiać przez nasze chrapanie na podobne zagrożenia z najczęstszym skutkiem w postaci pogorszenia relacji rodzinnych i przenoszenia się bliskich do innej sypialni

Błędne koło

Jak wyżej wspomniano, osoby otyłe oraz wykazujące nadciśnienie są bardziej narażone na bezdech senny. Jednocześnie, osoby cierpiące na bezdech mogą się nabawić nadciśnienia właśnie wskutek wywołanego bezdechem regularnego niedotleniania organizmu. Dlatego też, z bezdechem związane jest swoiste błędne koło. Osoba zdrowa może wówczas nagle zacząć mieć problemy z nadciśnieniem, natomiast osoba, która te problemy już ma, może zacząć w późniejszym czasie cierpieć na bezdech. Tym samym, osoba, która niedawno mierzyła swoje ciśnienie, może nie wiedzieć o tym, że wskutek bezdechu ciśnienie to w dość szybkim czasie trwale jej się podwyższy. A od nadciśnienia droga do poważnych chorób jest już bliska. Podobnie jest np. z cukrzycą – może być ona zarówno skutkiem, jak i przyczyną bezdechu. Na określonym etapie nie ma możliwości ustalenia, co pojawiło się pierwsze. Jednakże możemy mieć wpływ na to, że zauważymy bezdech odpowiednio wcześnie.

Na co zatem zwrócić uwagę

Aby uniknąć problemów związanych z bezdechem, należy zadać sobie kilka pytań, a mianowicie:

• czy się wysypiam?
• czy inne osoby zwracają uwagę na to, że chrapię?
• czy budzę się często w nocy z uczuciem nieprzyjemnego dławienia?
• czy śni mi się, że nie mogę zaczerpnąć powietrza?
• czy już mam problemy z: nadciśnieniem, sercem, cukrzycą lub czy leczę się na depresję?
• czy często odczuwam stan przygnębienia?
• czy często jestem zmęczona/y?
• czy chcę zasnąć o nietypowych porach i w nietypowych miejscach?
• czy po przebudzeniu czuję nadmierną suchość w ustach?
• czy odczuwam zatykania nosa zwłaszcza w nocy?

WAŻNE

Na wszystkie powyższe problemy musimy również zwrócić uwagę, obserwując naszych bliskich. Czasem bardzo trudno będzie im bowiem powiązać bezdech senny z trapiącymi ich na co dzień dolegliwościami.

Podjęcie leczenia

Jeżeli mamy podejrzenie, że męczy nas bezdech senny, powinniśmy odwiedzić otolaryngologa. Lekarz przede wszystkim obejrzy nas pod kątem ewentualnych defektów (sprawdzi m.in. przegrodę nosową, wielkość migdałków oraz gardło), a także przeprowadzi szczegółowy wywiad.

WAŻNE

Wywiad lekarski ma na celu potwierdzenie, czy dotyka nas bezdech senny. Jednocześnie, od wskazanych objawów – ich stopnia i częstotliwości – zależy, jaką terapię zaleci lekarz.

Odpowiednia diagnoza często wymaga dodatkowo przeprowadzenia badań polisomnograficznych w czasie snu, lub tomografii komputerowej .

Samo leczenie może przebiegać wieloetapowo, przy czym jest ono uzależnione od przyczyn u indywidualnego pacjenta. W ramach leczenia pacjent może np.:

• zostać skłoniony do zmiany przyzwyczajeń (np. odstawienia alkoholu, wprowadzenia innej diety, zmniejszenia masy ciała);
• otrzymać preparaty ułatwiające oddychanie (np. preparaty zmniejszające rozluźnienie mięśni podczas snu);
• być skierowanym na operację celem korekcji drożności dróg oddechowych ( np. operację przegrody nosa, przerośniętych małżowin nosowych, zbyt przerośniętego podniebienia miękkiego czy zapadającego się języka);
• otrzymać zalecenie stosowania aparatu CPAP (jest to wyposażony w pompę powietrzną aparat zakładany na nos, utrzymujący podczas snu prawidłowy przepływ powietrza do organizmu);
• otrzymać preparaty leczące alergie, leczenie stanów zapalnych błon śluzowych nosa czy zatok oraz migdałków;

Z uwagi na fakt, że bezdech senny może nam zaszkodzić na wiele sposobów, nie należy lekceważyć chrapania i innych dolegliwościach związanych ze snem (lub jego jakością). Odpowiednio wcześnie wykryty bezdech senny pozwala nam bowiem uniknąć wielu przykrych konsekwencji, w tym wieloletniego leczenia chorób nim wywołanych. Dlatego też warto skoncentrować się na chrapaniu, zebrać wszystkie fakty związane z naszym codziennym funkcjonowaniem oraz przedstawić je lekarzowi.